Wanneer wordt MS meestal gediagnosticeerd?
Multiple sclerose (MS) is een chronische ontstekingsziekte van het centrale zenuwstelsel.
Het immuunsysteem van mensen met MS treft ten onrechte myeline. Deze stof bedekt en beschermt zenuwvezels.
Beschadigd myeline vormt littekenweefsel (laesies). Dat resulteert in een communicatiekloof tussen je hersenen en de rest van je lichaam. De zenuwen zelf kunnen ook beschadigd raken, soms permanent.
De National Multiple Sclerosis Society schat dat meer dan 2,3 miljoen mensen wereldwijd MS hebben. Dat omvat naar schatting 400.000 mensen in de Verenigde Staten, volgens de Multiple Sclerosis Society of America.
Je kunt MS op elke leeftijd ontwikkelen. MS komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Het komt ook vaker voor bij blanke mensen vergeleken met mensen van Spaanse of Afrikaanse afkomst, en komt zelden voor bij mensen van Aziatische afkomst en andere etnische groepen.
De eerste symptomen verschijnen meestal tussen de 20 en 40 jaar. Voor jonge volwassenen is MS de meest voorkomende invaliderende neurologische aandoening.
Vroege symptomen van MS
Laesies kunnen zich overal in het centrale zenuwstelsel vormen, waaronder de hersenen en het ruggenmerg. Symptomen zijn afhankelijk van welke zenuwvezels worden beïnvloed. Vroege symptomen zijn meer waarschijnlijk mild en vluchtig.
Deze vroege symptomen kunnen zijn:
- dubbel of wazig zicht
- gevoelloosheid, tintelingen of branderige gevoelens in ledematen, romp of gezicht
- spierzwakte, stijfheid of spasmen
- duizeligheid of duizeligheid
- onhandigheid
- urinaire urgentie
Deze symptomen kunnen te wijten zijn aan een aantal aandoeningen, dus uw arts kan een MRI aanvragen om hen te helpen de juiste diagnose te stellen. Zelfs in het begin kan deze test actieve ontsteking of laesies onthullen.
Veel voorkomende symptomen van MS
Het is belangrijk om te onthouden dat MS-symptomen vaak onvoorspelbaar zijn. Geen twee mensen zullen MS-symptomen op dezelfde manier ervaren.
Naarmate de tijd vordert, kunt u een of meer van de volgende symptomen ervaren:
- zicht verlies
- oogpijn
- evenwicht en coördinatie kwesties
- moeilijk lopen
- verlies van gevoel
- gedeeltelijke verlamming
- verlies van blaascontrole
- constipatie
- vermoeidheid
- stemmingswisselingen
- depressie
- seksuele disfunctie
- algemene pijn
- Het teken van Lhermitte (treedt op als u uw nek beweegt en het voelt alsof er een elektrische schok door de ruggengraat loopt)
- cognitieve stoornissen, waaronder geheugen- en concentratieproblemen of problemen bij het vinden van de juiste woorden om te zeggen
Hoe wordt MS gediagnosticeerd?
Er zijn geen afzonderlijke testartsen die MS diagnosticeren. Ten eerste moeten andere omstandigheden worden geëlimineerd.
Andere dingen die myeline kunnen beïnvloeden zijn onder andere:
- virale infecties
- blootstelling aan giftige materialen
- ernstige vitamine B12-tekort
- collageen vaatziekten
- zeldzame erfelijkheidsstoornissen
- Guillain-Barré-syndroom
Bloedonderzoek kan MS niet bevestigen, maar ze kunnen andere voorwaarden uitsluiten.
Diagnostische criteria en gerelateerde tests
Voor uw arts om een diagnose te stellen, moet het bewijs van MS worden gevonden in ten minste twee afzonderlijke delen van het centrale zenuwstelsel. Die schade moet op verschillende tijdstippen zijn voorgekomen.
Volgens de richtlijnen die in 2017 zijn bijgewerkt, kan MS op basis van deze bevindingen worden gediagnosticeerd:
- twee aanvallen of symptoomopflakkeringen (die ten minste 24 uur duren met 30 dagen tussen aanslagen), plus twee laesies
- twee aanvallen, één laesie en bewijs van verspreiding in de ruimte, of de locatie van de laesie
- één aanval, twee laesies en bewijs van verspreiding in de tijd, of het vinden van een nieuwe laesie sinds de vorige scan
- één aanval, één laesie en bewijs van verspreiding in ruimte en tijd
- verslechtering van symptomen of laesies en verspreiding in de ruimte in twee van de volgende: MRI van de hersenen, MRI van de wervelkolom en spinale vloeistof
MRI's zullen worden uitgevoerd met en zonder contrastkleurstof om laesies te lokaliseren en actieve ontsteking te markeren.
Ruggenmergvocht wordt onderzocht op eiwitten en ontstekingscellen die geassocieerd zijn met, maar niet altijd worden aangetroffen in, mensen met MS. Het kan ook helpen andere ziektes en infecties uit te sluiten.
Uw arts kan ook evoked potentials bestellen. Zintuiglijke evoked potentials en hersenstam auditieve evoked potentials werden in het verleden gebruikt. Huidige diagnostische criteria omvatten alleen visuele evoked potentials. In deze test analyseert uw arts hoe uw ogen reageren op een afwisselend dambordpatroon.
Wat zijn de verschillende soorten MS?
Hoewel u nooit meer dan één type MS tegelijkertijd kunt hebben, is het mogelijk dat uw diagnose in de loop van de tijd verandert. Dit zijn de vier hoofdtypen van MS:
Klinisch geïsoleerd syndroom (CIS)
CIS is een enkel geval van ontsteking en demyelinisatie in het centrale zenuwstelsel. Het moet 24 uur of langer hebben geduurd.
Sommige mensen die CIS hebben ontwikkelen uiteindelijk andere soorten MS, maar velen niet. De kans is groter als een MRI een laesie op uw hersenen vertoont.
Relapsing-remitting multiple sclerosis (RRMS)
Ongeveer 85 procent van de mensen met MS ontvangt in eerste instantie een RRMS-diagnose, volgens de National MS Society. RRMS omvat duidelijk gedefinieerde recidieven, waarbij er een verslechtering van neurologische symptomen is. Recidieven duren van enkele dagen tot enkele maanden.
Recidieven worden gevolgd door gedeeltelijke of volledige remissie, waarbij de symptomen milder of afwezig zijn. Er is geen ziekteprogressie tijdens remissies.
RRMS wordt als actief beschouwd als u een nieuwe terugval heeft of als een MRI bewijs van ziekteactiviteit vertoont. Anders is het inactief. Het wordt verslechtering genoemd als je na een terugval steeds meer handicaps hebt. Anders is het stabiel.
Primaire progressieve multiple sclerose (PPMS)
In PPMS is er een verslechtering van de neurologische functie vanaf het begin. Er zijn geen duidelijke terugvallen of remissies. De National MS Society schat dat ongeveer 15 procent van de mensen met MS dit type heeft bij diagnose.
Er kunnen ook periodes zijn van verhoogde of verlaagde ziekteactiviteit wanneer de symptomen verslechteren of verbeteren. Dit werd vroeger progressieve-recidiverende multiple sclerose (PRMS) genoemd. Onder bijgewerkte richtlijnen wordt dit nu als PPMS beschouwd.
PPMS wordt als actief beschouwd wanneer er aanwijzingen zijn voor nieuwe ziekteactiviteit. PPMS met progressie betekent dat er bewijs is voor verergering van de ziekte in de loop van de tijd. Anders is het PPMS zonder progressie.
Secundaire progressieve multiple sclerose (SPMS)
Wanneer RRMS overgaat naar progressieve MS, wordt dit SPMS genoemd. Tijdens deze cursus wordt de ziekte gestaag progressiever, met of zonder terugvallen. Deze cursus kan actief zijn met nieuwe ziekteactiviteit of inactief zonder ziekteactiviteit.
Wat gebeurt er na de diagnose?
Net zoals de ziekte zelf anders is voor elke persoon, zo ook de behandelingen. Mensen met MS werken meestal met een neuroloog. Anderen in uw zorgteam kunnen uw huisarts, fysiotherapeut of verpleegkundige die gespecialiseerd is in MS omvatten.
De behandeling kan worden onderverdeeld in drie hoofdcategorieën:
Ziekte-modificerende geneesmiddelen
Deze geneesmiddelen zijn ontworpen om de frequentie en ernst van terugvallen en langzame progressie van relapsing MS te verminderen:
injectables
- Beta-interferonen (Avonex). Leverbeschadiging is een mogelijke bijwerking, dus u moet regelmatig bloedtesten ondergaan om uw leverenzymen te controleren. Andere bijwerkingen zijn reacties op de injectieplaats en griepachtige symptomen.
- Glatirameer acetaat (Copaxone). Bijwerkingen zijn reacties op de injectieplaats. Ernstiger reacties omvatten pijn op de borst, snelle hartslag en adem- of huidreacties.
- Daclizumab (Zinbryta). Dit is gereserveerd voor mensen die niet op andere behandelingen hebben gereageerd. Bijwerkingen zijn onder meer ernstige leverbeschadiging, immuunaandoeningen en levensbedreigende gebeurtenissen.
Orale medicijnen
- Dimethylfumaraat (Tecfidera). Mogelijke bijwerkingen zijn blozen, misselijkheid, diarree en verlaagde aantallen witte bloedcellen.
- Fingolimod (Gilenya). Het kan een vertraagde hartslag veroorzaken, dus uw hartslag moet zorgvuldig worden gecontroleerd na de eerste dosis. Het kan ook hoge bloeddruk, hoofdpijn en wazig zicht veroorzaken.
- Teriflunomide (Aubagio). Mogelijke bijwerkingen zijn haaruitval en leverschade. Vaak voorkomende bijwerkingen zijn hoofdpijn, diarree en een prikkelend gevoel op uw huid. Het kan ook een zich ontwikkelende foetus schaden.
Infusions
- Alemtuzumab (Lemtrada). Dit medicijn kan het risico op infecties en auto-immuunziekten vergroten. Het wordt meestal alleen gebruikt als er geen reactie is op andere medicijnen.
- Natalizumab (Tysabri). Deze medicatie verhoogt het risico op progressieve multifocale leuko-encefalopathie (PML), een virale herseninfectie.
- mitoxantron (Novantrone). Dit medicijn wordt gebruikt voor zeer geavanceerde MS. Het kan het hart beschadigen en wordt geassocieerd met bloedkankers.
Het is niet aangetoond dat ziektemodificerende medicijnen effectief zijn bij de behandeling van progressieve MS.
Behandeling van opflakkeringen
Opflakkeringen kunnen worden behandeld met orale of intraveneuze corticosteroïden, zoals prednison en methylprednisolon. Deze medicijnen helpen ontstekingen te verminderen. Bijwerkingen kunnen zijn: verhoogde bloeddruk, vochtretentie en stemmingswisselingen.
Als uw symptomen ernstig zijn en niet op steroïden reageren, is plasmaferese (plasmaferese) een optie. In deze procedure wordt het vloeibare deel van uw bloed gescheiden van bloedcellen. Het wordt vervolgens gemengd met een eiwitoplossing (albumine) en teruggebracht naar uw lichaam.
Behandeling van symptomen
Een verscheidenheid aan medicijnen kan worden gebruikt om individuele symptomen te behandelen. Deze symptomen omvatten:
- blaas- of darmstoornissen
- vermoeidheid
- spierstijfheid en spasmen
- pijn
- seksuele disfunctie
Fysiotherapie en lichaamsbeweging kunnen de sterkte, flexibiliteit en loopproblemen verbeteren. Complementaire therapieën kunnen massage, meditatie en yoga zijn.
Wat zijn de vooruitzichten?
Er is geen remedie voor MS, en er is ook geen betrouwbare manier om de voortgang van een individu te meten. Maar behandelingen kunnen helpen symptomen te beheersen. Veel mensen met MS vinden en leren manieren om goed te functioneren.
Sommige mensen zullen een paar milde symptomen ervaren die niet leiden tot invaliditeit. Anderen kunnen meer progressie en toenemende invaliditeit ervaren. Sommige mensen met MS worden uiteindelijk ernstig gehandicapt, maar de meeste mensen niet. De levensverwachting is bijna normaal en MS is zelden dodelijk.
